Ongeveer zes jaar geleden ging SBNL Natuurfonds een nieuwe samenwerking aan. Ter nagedachtenis aan Hendrik-Jan van Beuningen, een van de oprichters van SBNL, creëerde het Stichting Elise Mathilde Fonds een bijdrage in zijn naam. Jaarlijks komt via deze impuls maximaal €50.000,- beschikbaar voor praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek. Inmiddels is dankzij de H.J.E. van Beuningenbijdrage aan (aantal) onderzoeken geld toegezegd of uitgekeerd. Lees hieronder het artikel dat is gepubliceerd in ons magazine Mijn Natuur - Winter 2024.

Het Stichting Elise Mathilde Fonds werd opgericht in 1935 door Elise Mathilde van Beuningen. Zijzelf stierf kinderloos, maar nakomelingen van haar familie vormen nog altijd het stichtingsbestuur. Volgens bestuursvoorzitter Albertien van der Hoeven is er in het verleden geen sprake geweest van een echt intensieve samenwerking, omdat haar organisatie daar niet op ingericht was. Maar, zo voegt ze eraan toe, ‘wij voelen veel voor SBNL, omdat mijn oudoom Henk-Jan aan het begin stond. Ook wat SBNL Natuurfonds doet, spreekt ons aan.’ Een wat intensievere betrokkenheid is daarom zeker haar wens, en met de komst van Margot van Sluit als eerste directeur nu ook mogelijk.

Niet op de bijrijdersstoel

Het stichtingsbestuur werkt met SBNL Natuurfonds samen op basis van vertrouwen. Albertien van der Hoeven: ‘Wat je tegenwoordig veel ziet, is dat fondsen graag zelf op de bijrijdersstoel willen zitten. Meesturen bij de inhoud van de aanvraag. Ik denk dat het juist voor dit soort aanvragen waanzinnig belangrijk is dat je niet stuurt. De expertise ligt bij de aanvrager. Het gaat om respect voor het gezag van de wetenschap. Je hoeft er zelf als leek niet meteen iets van te vinden. Maar we begrijpen wel dat een specifiek, klein onderzoeksthema een enorme impact kan hebben op het hele ecologische systeem. We voelen ons sterk betrokken bij natuur en natuurbeheer. Maar we laten de beoordeling van de aanvragen over aan SBNL Natuurfonds. Daar hebben we vertrouwen in. Daarom hebben we met veel plezier weer bijgetekend.’

Het paapje Foto: H. van Oosten

Brede criteria

In de praktijk komt het erop neer dat SBNL Natuurfonds een project voordraagt, en het bestuur van het Stichting Elise Mathilde Fonds hierop met ja of nee antwoordt. ‘Het ene onderzoek spreekt je misschien vanuit persoonlijk perspectief wat meer aan dan het andere. Bij sommige onderzoeken zit het al in de naam, zoals bij het onderzoek naar het paapje. Dat vogeltje klinkt al ontroerend.’ Verbaasd dat er ieder jaar nog weer nieuwe aanvragen binnenkomen, is Albertien van der Hoeven niet: ‘Nee, want de criteria zijn heel breed, dus het mag niet moeilijk zijn om projecten te vinden.’

Specifieke thema’s

Tegelijk bieden die brede criteria ruimte voor onderzoeken die qua thema zo specifiek zijn dat er elders waarschijnlijk moeilijk financiering voor te vinden is. Zo wilde Grauwe Kiekendief – Kenniscentrum Akkervogels (GKA) een paar jaar geleden graag een bijdrage voor een onderzoek naar de invloed van strokenteelt op de broedbiologie van de veldleeuwerik in de provincie Groningen.

‘Wij richten ons als fonds zelf op de regio’s Utrecht en Rotterdam’, vertelt Van der Hoeven. ‘Over de regio Groningen weten we veel minder. Dat is voor ons een goede reden om het bij SBNL Natuurfonds te laten. Ik weet zeker dat we als bestuursleden toen hebben moeten opzoeken wat strokenteelt is. Maar we dragen wel bij, want via een andere weg lukt het waarschijnlijk niet om zo’n onderzoek gefinancierd te krijgen.’

De veldleeuwerik Foto: Rudi Debruyne

 Het belang van een goede bodem

Soms zijn de aanvragers wel bekend, zoals in het geval van het Nationale Park De Hoge Veluwe. Bestuursvoorzitter Albertien van der Hoeven: ‘Daar gaven wij zelf als EM Fonds ook al geregeld aan. Soms slaan we een aanvraag over, maar juist deze sprak ons wel weer aan. Onderzoek naar de verbetering van de bodembiologie. Wij zijn juist als familie erg bezig met regeneratieve landbouw en het belang van een goede bodem en klimaatbestendige bossen. Dus dat is iets waarvan wij goed het nut van inzien en begrijpen dat er nog veel onderzoek nodig is.’ Al met al is het Stichting Elise Mathilde Fonds dus blij met de samenwerking met SBNL Natuurfonds die zes jaar geleden begon. ‘Voor ons is dit een goeie, positieve samenwerking. Ook omdat het in de geest is van Hendrik-Jan. Wij ervaren het als het eren van een overleden familielid.’

Oprechte interesse

Volgens bestuursvoorzitter Albertien van der Hoeven zou haar oudoom trots zijn geweest op zijn eigen bijdrage. ‘Hij woonde in Langbroek, midden in de natuur. Hij was jager, de natuur was ontzettend belangrijk voor hem. Daarnaast verzamelde hij graag pelgrimstekens, en potten en pannen uit opgravingen. Dingen die financieel niet veel waard zijn, maar cultuurhistorisch en wetenschappelijk wel. Hij had een oprechte interesse voor wetenschap. Dat komt mooi samen met de wetenschappelijke insteek van deze bijdrage. En hij droeg SBNL een warm hart toe, dus ik weet zeker dat hij blij zou zijn geweest dat dankzij hem dit soort onderzoek nu mogelijk wordt.’

Albertien van der Hoeven op landgoed Anderstein

 Tekst: Marlies Kolthof